Zalo
dienthoai
FacebookVì sao cần quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự?
Năng lực trách nhiệm hình sự (TNHS) chỉ được hình thành khi con người đã đạt độ tuổi nhất định và năng lực đó sẽ tiếp tục phát triển hoàn thiện trong thời gian nhất định tiếp theo, trừ những trường hợp cá biệt mà luật hình sự coi là trong tình trạng không có năng lực TNHS.
Trách nhiệm hình sự được xác định dựa trên 4 yếu tố: Khách thể, chủ thể, mặt khách quan và mặt chủ quan. Trong đó, độ tuổi của chủ thể là căn cứ vô cùng quan trọng để đánh giá trách nhiệm hình sự của cá nhân.
Người chưa đạt độ tuổi bắt đầu có TNHS sẽ luôn luôn được coi là không có lỗi (vì chưa có năng lực TNHS). Trong độ tuổi từ bắt đầu có năng lực TNHS đến tuổi có năng lực TNHS đầy đủ, năng lực TNHS còn hạn chế, do vậy người trong độ tuổi này chỉ bị coi là có năng lực TNHS trong những trường hợp nhất định.
Độ tuổi chịu TNHS theo pháp luật hiện hành
Căn cứ Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015 và khoản 2 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2017, tuổi chịu TNHS được xác định như sau:
– TNHS của người từ đủ 16 tuổi trở lên
Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Như vậy, theo pháp luật Việt Nam, 16 tuổi là độ tuổi có năng lực TNHS đầy đủ nên phải chịu TNHS về mọi hành vi phạm tội mà mình gây ra.
Những tội phạm mà Bộ luật Hình sự có quy định khác là những tội phạm có tuổi bắt đầu phải chịu TNHS cao hơn so với tuổi chịu TNHS tại Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Ví dụ: Một số tội phạm sau đây đã được Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định tuổi bắt đầu chịu TNHS là đủ 18 tuổi trở lên: Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145); Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi (Điều 146); Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm (Điều 147); Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp (Điều 325); Tội mua dâm người dưới 18 tuổi (Điều 329)…
– TNHS của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các Điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): Tội giết người; Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác; Tội mua bán người; Tội cưỡng đoạt tài sản; Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử…
Mặt khác, theo khoản 2 Điều 14 BLHS năm 2015, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chuẩn bị phạm tội quy định tại Điều 123, Điều 168 BLHS năm 2015 cũng phải chịu TNHS.
+ Điều 123 BLHS 2015: Đối với Tội giết người, người chuẩn bị phạm tội bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
+ Điều 138 BLHS 2015: Đối với Tội cướp tài sản, người chuẩn bị phạm tội bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.