Zalo
dienthoai
FacebookHồ sơ khai nhận di sản đòi hỏi nhiều giấy tờ quan trọng. Trong nhiều trường hợp, việc khai nhận di sản trở nên khó khăn hoặc bị từ chối do thiếu các giấy tờ cần thiết.
Hỏi:
Bố mẹ tôi sinh thời có 02 người con, ông bà đã mất năm 1981, không để lại di chúc, di sản thừa kế để lại là một diện tích đất 700m2. Tôi là con trai út, anh tôi là ông Việt đã chết từ năm 2005, vợ của Việt là bà Linh chết năm 2010. Anh trai tôi có 02 người con là cháu Nam và Bắc. Hiện nay, tôi là người quản lý sử dụng di sản. Hàng thừa kế hiện nay chỉ còn tôi cùng 02 cháu là cháu Nam và Bắc.
Tôi muốn làm lại Sổ đỏ mang tên tôi để tách sổ cho các con tôi. Các cháu đồng ý để lại toàn bộ di sản cho tôi và muốn làm văn bản từ chối nhận thừa kế. Tuy nhiên, anh trai tôi không có giấy khai sinh. Do ngày xưa quản lý Nhà nước lỏng lẻo lại khai họ của anh tôi khác họ bố (Bố tôi họ Nguyễn, anh tôi họ Lê)
Chúng tôi đã đến các cơ quan có thẩm quyền (UBND xã, huyện nơi có hộ khẩu của anh tôi, UBND xã, huyện nơi có hộ khẩu của bố, mẹ tôi, Công an phường, công an huyện nơi làm hộ khẩu của anh trai tôi và bố mẹ tôi) nhưng không có thông tin lưu giữ. Do đó, Văn phòng công chứng đã từ chối việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản. Vậy, gia đình tôi phải làm thế nào để chứng minh quan hệ giữa 02 cháu Nam và Bắc với bố, mẹ tôi?
Đáp:
Cảm ơn Quý anh/chị đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật Hợp danh H3T, đối với vấn đề này, Luật sư tư vấn như sau:
Điều 620 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
“1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác
2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết
3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản”.
Điều 59 Luật Công chứng năm 2014 quy định:
“Người thừa kế có thể yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản. Khi yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản, người yêu cầu công chứng phải xuất trình bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc hoặc giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế; giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết”.
Như vậy, theo các quy định nêu trên, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm mục đích trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản, có công chứng khi người thừa kế yêu cầu. Một trong những giấy tờ cần phải nộp khi yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản là giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế.
Đối chiếu với trường hợp của chú, bố mẹ chú chết không để lại di chúc, nên việc chia di sản thừa kế đối với diện tích đất 700m2 sẽ được thực hiện chia theo pháp luật.
Hiện nay, những người thừa kế di sản của ba, mẹ bác theo pháp luật gồm có bác và 02 người cháu là Nam và Bắc. 02 người cháu từ chối nhận di sản nói trên. Tuy nhiên, họ của anh trai bác được xác định không theo họ của bố, anh trai bác cũng không có giấy khai sinh để thể hiện quan hệ cha con, mẹ con với ba, mẹ bác.
Đối với trường hợp này, người yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản có thể cung cấp cho công chứng viên giấy tờ thay thế khác để chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và được thừa kế như: Sổ hộ khẩu gia đình (trong trường hợp sổ hộ khẩu có thể hiện quan hệ giữa bố mẹ bác với các cháu) hoặc Sơ yếu lý lịch Đảng viên có xác nhận của tổ chức Đảng hoặc Sơ yếu lý lịch cán bộ, công chức có xác nhận của cơ quan hoặc Sơ yếu lý lịch cá nhân có xác nhận của UBND cấp xã,… Sau khi cung cấp được giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật về thừa kế; giấy chứng tử hoặc giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết thì Văn phòng công chứng xác minh, đánh giá hồ sơ. Từ đó Công chứng viên sẽ quyết định hồ sơ đã đủ điều kiện thực hiện việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản hay cần xin thêm một số Đơn Đề nghị/ xác nhận tại các cơ quan có thẩm quyền nhằm đảm bảo quy định pháp luật.
Bác nên làm việc trực tiếp với Công chứng viên để tìm ra hướng giải quyết cụ thể trong trường hợp này.